Column Jan Rein Hettinga: omroepland verliest haar aantrekkingskracht

Decennialang stonden jongens en meisjes in de rij voor een baantje bij de televisie, maar anno 2025 is het voor veel bedrijven in onze industrie niet eenvoudig om gemotiveerde jonge medewerkers te vinden en voor langere tijd aan zich te binden. Natuurlijk zijn er nog enthousiaste jongeren die dromen van carrière als camerapersoon, geluidtechnicus, belichter, editor of beeldtechnicus, maar die melden zich lang niet meer allemaal bij facilitaire bedrijven. Van verschillende opdrachtgevers hoor ik dat het aantal reacties op vacatures nog nooit zo laag is geweest. In sommige gevallen reageert er zelfs helemaal niemand.

De huidige generatie voelt er steeds minder voor om onderaan de ladder te beginnen. Na een mbo- of hbo-opleiding willen jongeren liever niet starten als operationeel assistent, uitgiftemedewerker of junior. Zeker niet als werkgevers verwachten dat ze eerst een paar jaar 'ervaring' opdoen, tegen een laag loon, voordat ze langzaam mogen doorstromen naar de functie die ze ambi?ren. Geduld is niet altijd de beste kwaliteit van jonge mensen.

Ook in mijn vakgebied kom ik beginners tegen die wel cameraman willen zijn, maar die het niet willen wórden. Moeite doen om het vak onder de knie te krijgen vinden ze lastig. Het liefst gaan ze gelijk aan de slag met een Steadicam, gimball of crane, in plaats van eerst eindeloos te oefenen met het maken van een simpel mediumshot, een zoompje of focus. Belichting of compositie kan je toch in de montage oplossen?

De onregelmatigheid van een leven in de televisiewereld vinden twintigers over het algemeen ook ingewikkeld. Ik hoor verhalen over sollicitanten die niet in het weekend of de avond willen werken. Ze vinden de werkdruk hoog en de beloning die daar tegenover staat veel te laag. Het schijnt dat je soms als vakkenvuller bij Albert Heijn meer kan verdienen.

Daarnaast is onze business niet meer zo sexy als in het verleden. Jongeren kijken zelf nog maar weinig naar lineaire televisie. De magie is er af. Creatief gezien is het in hun ogen een logge en trage wereld. Zeker als je het vergelijkt met TikTok of YouTube. Daar heb je geen redacties, zenderbazen of strakke formats waaraan vastgehouden moet worden. Creatieve makers kunnen zelf binnen een dag via de social media een groot publiek bereiken. Daar hebben ze omroepen of facilitaire bedrijven helemaal niet meer voor nodig.

De televisie spreekt misschien minder tot de verbeelding, maar niet voor mij. Zelfs na dertig jaar ben ik nog steeds verliefd op camerawerk en de omgeving waarin ik dit vak mag uitoefenen. Het is afwisselend, technisch, creatief en sociaal tegelijk. Je komt overal en mag altijd vooraan staan. Iedere dag is een avontuur met nog steeds nieuwe uitdagingen. Daar wil ik de komende jaren graag van genieten, maar ik was een tijd lang bang voor het moment waarop mijn opdrachtgevers een vers blik met nieuwe, goedkope cameramensen zou opentrekken. Ik vreesde dat ik op een dag links en rechts zou worden ingehaald door jonge honden, die fysiek sterker, sneller en veel moderner zouden zijn dan ik, maar ze zijn er niet of nauwelijks. Dat zorgt ervoor dat er op dit moment nog genoeg vraag is naar ervaren freelancers zoals ik.

Voor onze sector is dat wel iets om over na te denken. De jeugd kiest niet tégen omroepen, producenten en facilitaire bedrijven, maar steeds vaker vóór zichzelf. In tijden van krapte op de arbeidsmarkt kunnen zij die keuze maken. Opdrachtgevers in Hilversum zullen zich moeten realiseren dat de oude mentaliteit van 'voor jou tien anderen' voorbij is. Wie denkt dat veel goedkope jonge krachten nog steeds de oplossing zijn voor krimpende budgetten, die vergist zich.

Jan Rein Hettinga Freelance camera operator

www.reinonline.nl