Roman Hageman: Het vak zelf is de grootste leerschool

In onze serie 'De uitrusting van' vertelt een professional over het vak en het materiaal waarmee hij of zij graag werkt. De beurt is aan beginnend filmregisseur en freelance cameraman Roman Hageman (2001): "Het is een continu reflectief proces." 

Tekst: Hugo Rikken

De ouders van Roman Hageman zijn allebei beeldend kunstenaar. Al op jonge leeftijd kwam hij daarom veel in musea. Als elfjarige bekeek hij in een museum in Venetië het schilderij De Fluitspeler van Edouard Manet en zei hij tegen zijn moeder: "Ik vind het saai, want het beweegt niet." Terug redenerend denkt Hageman dat dit het startpunt is van zijn interesse voor film en bewegend beeld.

Druktemaker
Tegenwoordig is Roman Hageman een beginnende filmregisseur, gevestigd in Groningen, waar hij een kantoor heeft aan de Noorderhaven. Hij maakte de korte films Koortsdroom (2023), Onder water ruist de branding niet (2023), Soliloquy (2024) en Waaidag (2025). Daarnaast doet hij regieassistentie bij andere producties en is hij freelance cameraman bij diverse televisieprogramma's. "Ik ben zelf best wel een druktemaker; ik heb ook ADHD, dus ik hou er van dat er wat gebeurt", vertelt hij. "Toen ik op de middelbare school een werkstuk moest maken, dat eigenlijk schriftelijk zou moeten zijn, heb ik voorgesteld er een film van te maken. Dat mocht en sindsdien ben ik altijd films blijven maken. Die film draaide ik met zo'n Sony handycam met een ingebouwde projector. Daarmee kon je wat je had gefilmd op het plafond of de muur projecteren."

Martin Koolhoven
In de eerste jaren lag zijn prioriteit vooral hoe hij het vak onder de knie kon krijgen. "Maar hoe meer ervaring ik opdeed, hoe meer mijn aandacht verschoof naar de vraag: hoe draag ik emotie over? Hoe zorg ik dat een film voelt in plaats van alleen vertelt?", geeft Hageman aan. Hiervoor zoekt hij al op jonge leeftijd contact met gevestigde makers uit Nederland. Zo schrijft hij op zijn 14e op Facebook een bericht aan regisseur Martin Koolhoven, die hem en Jetze Koper (met wie hij nu een bedrijf heeft) uitnodigt om in Amsterdam koffie te komen drinken. "Fantastisch natuurlijk dat er ervaren mensen zijn die bereid zijn hun kennis te delen. Wat Martin Koolhoven mij aanraadde was om vooral veel ervaring op te doen. Dat ben ik gaan doen. Op mijn 15e bij de lokale omroep OOG TV. Het is daardoor dat ik naast filmmaker ook nog steeds werkzaam ben als cameraman bij televisie. Ik ben heel blij dat ik beide werelden zit."

"De reden dat ik destijds Martin Koolhoven bena-derde was zijn film Oorlogswinter (2008). Tegenwoordig is Paris, Texas (Wim Wenders, 1984) echt één van mijn favoriete films. Daarnaast ben ik groot fan van de films van Martin Scorsese, vooral zijn oudere films zoals Taxi Driver (1976) en Bringing out the Dead (1999). Maar een favoriete film kiezen blijft moeilijk: er zijn te veel meesterwerken om op te noemen."

Ervaring opdoen
De Filmacademie zou een logische stap zijn geweest. Hageman heeft het vier keer geprobeerd, maar werd niet toegelaten. "De laatste twee keer was ik door naar de laatste ronde. De laatste keer kreeg ik samenvattend te horen dat ik te eigenwijs was voor de filmacademie. Toen dacht ik: laat maar. Ik ga het zelf wel proberen." Hageman deed in 2021 het propedeusejaar van de Minerva Academie voor Popcultuur in Leeuwarden. "Het was ontzettend waardevol om daar een jaar op te zitten, maar daarna merkte ik dat het genoeg was. Daarna heb ik in 2022 een halfjaar op Minerva Academie voor Beeldende Kunst in Groningen gezeten, maar ik kwam erachter dat ik meer kon leren van zelf ervaring opdoen door filmprojecten op te zetten. In 2022 ben ik daarom fulltime als freelancer aan de slag gegaan."

Autorijden
De keuze om te stoppen met studeren was best spannend en moeilijk, geeft Hageman aan. "Maar tot nu toe ben ik heel erg blij dat ik die keuze heb gemaakt, want het heeft ontzettend veel vrijheid gegeven. De maatschappij denkt er nog wel eens anders over als je geen opleiding hebt gedaan, maar ik denk dat het voor de juiste mensen alleen maar heel erg bevrijdend kan zijn. Het vak zelf is immers de grootste leerschool." Hageman ziet het zelf een beetje als autorijden: "In het begin ben je heel erg bezig met schakelen en remmen, maar hoe meer je rijdt, hoe meer je ook kunt kijken waar je precies naartoe wilt. Het gaat om meters maken en dat is voor mij niet per se in de schoolbanken zitten. Begrijp me niet verkeerd; ik ben heel blij dat ik gymnasium heb gedaan. Dat heeft heel veel algemene kennis gegeven. Maar ik zou willen dat ik eerder was begonnen met de praktische kennis die ik daarna heb opgedaan, bijvoorbeeld op een MBO-opleiding." 

De combinatie van televisiewerk en films maken bevalt Hageman erg goed. Met free-lance camerawerk voor nieuws- en tv-programma's verdient hij niet alleen zijn geld, hij leert er ook erg veel van. "Je leert er heel snel inhoudelijke keuzes maken. Maar het belangrijkste is dat ik wanneer ik een film regisseer, weet waar de mensen die camera, geluid en licht doen mee bezig zijn. Ook het werken met een deadline geeft een hele fijne afwisseling. Filmprojecten kunnen zich heel lang voortslepen."

Documentaire
Hageman werkt ook als freelance cameraman. Onlangs is hij met documentairemaker Pieter Fleury twee keer een week naar Bulgarije geweest voor een documentaire over kinderrechten, Voice of the child (Pieter Fleury, 2025). "Ik heb ontzettend veel mogen leren van hoe Pieter naar documen-taire kijkt. En hoe een documentaire ook minder gestileerd kan zijn, maar juist meer in het moment en het opvangen van wat er gebeurt. En dat er dus ook wat meer visuele 'rommel' in mag zitten, zolang je maar bij de emotie blijft."

NotJustFilm
Het kantoor in Groningen, waar dit interview plaatsvindt is van NotJustFilm, het bedrijf dat Hageman heeft met zijn compagnon, producent Jetze Koper. "We proberen een productiehuis op te richten waar we niet alleen onze eigen films maken, maar ook andermans films zouden kunnen produceren. Zo zijn we nu bezig een documentaire te produceren van een andere regisseur, waarbij wij dan producers zijn."

Camera's
Omdat hij al zo jong begonnen is met filmen, heeft Hageman voor zijn leeftijd al veel verschillende camerasystemen meegemaakt. "Tijdens mijn tijd bij OOGtv waren dat Panasonic P2HD's. Dat waren toen al oude broadcast camera's. Na OOG ben ik opgenomen in de Pro-Time Broadcast-familie, waar ik tegenwoordig ook het meeste voor werk. Bij mijn freelance cameraklus-sen werk ik met Sony XDcam en FX9 of meestal Grass Valley bij multicamklussen. Maar ik werk ook met FX6 of FX3 als B-cam, en voor de hobby draai ik nog wel eens met een Bolex Super8. Met een vriend samen heb ik ook een tijdje een multicam regiewa-gen gehad, met voornamelijk Blackmagic-apparatuur, maar die is weer verkocht in verband met andere ambities. Mijn eigen filmprojecten zijn tot nu toe gedraaid met verschillende camera's, van FX9 tot en met Arri, afhankelijk van het budget. Eigen apparatuur heb ik niet, dus alles wordt per project ingehuurd." Als hij nu een eigen camera zou kopen, dan zou dat een Sony FX9 zijn. "Dat komt omdat ik daar veel mee werk en omdat ik die camera dus goed ken. Ik zou hem voor fictie minder snel inzetten, omdat ik dan toch de Venice of een Arri een stuk mooier vind in de skin tones dan de FX serie van Sony."

Stijl
Onlangs moest Hageman voor een subsidieaanvraag van het project waar hij mee bezig is iets schrijven dat moest gaan over wat zijn stijl is. "Dat zette me aan het denken over wat mijn stijl eigenlijk is", vertelt hij. "Voor mij is het begrip 'stijl' geen vastomlijnd plan, maar iets wat ontstaat uit hoe je werkt. Gevormd door wie je bent, wat je onderzoekt, wat je meemaakt en welke mensen je toelaat in je proces. Kortweg: jij maakt een keuze omdat je jij bent en ik zou misschien een andere keuze ma-ken. Uiteindelijk vormt dat denk ik je stijl. Zo ben ik opgegroeid in een provincie met grote landschappen en stille mensen. Groningen is volgens mij een plek waar zwijgen nuchterder is dan spreken. Die cultuur heeft me gevormd én geïnspireerd."

Reflectief proces
"Bij het maken van een film zijn heel veel mensen betrokken. Als regisseur heb je een grote verantwoordelijkheid. Je moet de beste mensen weten te vinden voor je project, die op de een of andere manier begrijpen wat jij wil vertellen. En daarin zie ik een regisseur eerder in een soort coachende rol", legt Hageman zijn visie uit. "Jij speelt de wedstrijd niet zelf, als het ware. Jij zit niet achter de camera, je acteert niet, je doet niet het licht of het geluid. Dat zijn allemaal mensen die heel goed zijn in wat ze doen en jij hebt ze daarvoor uitgekozen. Ik leer heel veel van de mensen waarmee ik samenwerk. En van de feedback op de films die ik gemaakt heb. Dan denk je dus ook vaak genoeg: dit wil ik een volgende keer anders aanpakken. Het is een continu reflectief proces." 

Technische keuzes
Hageman is druk bezig met de voorbereidingen van zijn volgende film. De sub-sidieaanvragen zijn gedaan en de cast en crew zijn al grotendeels compleet. Met DP Rolf Dekens heeft hij al gesprekken over de cameravoering voor de film, die zich grotendeels 's nachts gaat afspelen. Er zijn ook al gesprekken met production designers en de hoofdrolspeler. "We gaan hem waarschijnlijk draaien op de Arri, omdat de cameraman daar specifiek om vraagt. Ik ben het met hem eens dat Arri een erg fijne camera is. Maar goed, het moet budgettair wel kunnen. We zijn al wel aan het sparren over de lenskeuze. Zoals de keuze voor anamorphic. Ik vind dat voor de nachtelijke arena en de contrasten die je daarin kan hebben een toevoeging geven aan de feel van de film. Een beetje Taxi Driver, zeg maar. Een 1.5 anamorphic lens, het liefste een vintage lens, geeft een beetje dat smoezelige, waarmee het iets meer karakter krijgt. Dat vind ik dan een inhoudelijke keuze. Of de keuze voor een lange lens. Dan ben je voor je gevoel als kijker veel verder weg. Dat zijn belangrijke keuzes, die ik in overleg met de cameraman maak. Ik zou alleen niet zo gauw zeggen: ik wil een andere lens. Ik zou eerder vragen: wat communiceren we hiermee? Dus meer op de inhoud en minder op de techniek sturen. Net zo goed als dat ik niet de geluidsman ga vertellen met welke microfoon iets moet worden opgenomen."

Meester-gezel
"De samenstelling van de crew voor mijn nieuwe film gaat volgens meester-gezel-constructie; oude rotten in het vak worden gecombineerd met jonge mensen", vertelt Hageman. "Die zetten we naast elkaar. In mijn ervaring kom je daardoor altijd op nieuwe dingen. Een ervaren cameraman doet de dingen bijvoorbeeld al jaren op een bepaalde manier, maar een jong iemand met minder ervaring bevraagt die manier van werken. En zo ontstaan er mooie, nieuwe dingen. In mijn functie als regieassistent merk ik dat ook, zo zie ik bijvoorbeeld scènes weer in een andere context en kan ik daarmee de regisseur ondersteunen door meerdere perspectieven te leveren." Hetzelfde gebeurt wanneer Hageman met een editor aan de montage werkt: "Met z'n tweeën zie je gewoon meer. Ook omdat een editor helemaal buiten het proces staat, vind ik het heel fijn dat ik een soort neutrale blik krijg op het materiaal."

Zelf houdt Hageman ook ontzettend van sounddesign. "Dat is één van mijn favoriete onderdelen van film. Voor mijn laatste film, die over windturbines gaat, hebben we een hele dag extra geluidsopnamen gemaakt. Dat vind ik geweldig om te doen. Het geeft je film onbewust zo veel extra lagen." 

Koortsdroom
Hageman's film 'Koortsdroom' ging over psychoses. Dit naar aanleiding van een goede vriend die hiermee te maken had. "Het was voor het eerst dat ik een film kon maken met een behoorlijk budget, tachtig- à negentigduizend euro. Ik kreeg daar subsidie voor omdat het een maatschappelijk project was. Aangezien ik op dat moment nog niet als professional werd gezien konden we geen cultuursubsidies aanvragen, maar wel maatschappelijke subsidies. Het was een film over psychoses, dus het idee is ontstaan om een film te maken die kon worden ingezet in een workshopprogramma op scholen. Met zo'n beladen thema waren er ook meteen hele hoge verwachtingen vanuit allemaal verschillende sectoren. Achteraf gezien vind ik dat ik daardoor als maker te veel veilige keuzes heb gemaakt. Nu zou ik meer uitgesproken keuzes maken. Doordat de film op GoShort gedraaid heeft ben ik wel 'profes-sional' geworden en ben ik steeds meer mijn eigen ding gaan doen. Ik heb veel andere makers om feedback gevraagd, waaronder ook Martin Koolhoven. Van al die feedback heb ik ook weer veel geleerd."

Magie
Wat film voor Hageman zo leuk maakt, is dat je met elkaar op die set staat. "In mijn optiek is het belangrijkste dat er een goede sfeer op de set is. Iedereen moet er zin in hebben en gemotiveerd zijn. Er moet spelplezier zijn. Dan ontstaat een sfeer waarin het geheel meer is dan de som der delen. En ik heb daar als regisseur dus de coachende rol in. Ik kan de voorwaarden creëren waarin inspiratie kan vloeien. Dat maakt film zo spannend: dat het allemaal op die set, op die draaidag moet gebeuren. Je kunt heel veel plannen, maar het moet wel op die dag samenkomen. Het is dus belangrijk om mensen te vinden die je een veilig gevoel geven, waarbij je kunt zijn wie je bent en waarin zij ook het beste uit zichzelf kunnen halen. Dan kan er magie ontstaan."