Intercomsystemen: cruciaal

av-entertainment.nl

tv&radio actueel

Professionele intercomsystemen zijn cruciaal voor de vaak complexe producties van tegenwoordig. Met name bij grotere en/of eenmalige producties als grote concerten en festivals, tv-uitzendingen en grote bedrijfsevenementen. Vele betrokken partijen moeten snel en betrouwbaar met elkaar in contact kunnen zijn om de productie kunnen uitvoeren en overleggen in onvoorziene omstandigheden, inclusief eventuele noodsituaties. In dit artikel de mogelijkheden en visie van AEM, Ampco Flashlight Sales/Clear-Com, ASL, RTS Intercoms en Riedel.

Tekst Ulco Schuurmans

"Een intercomsysteem zorgt voor communicatie tussen alle mensen achter de schermen: productie, regisseurs, technici, security en vele andere disciplines", zegt Frans van Houten van Ampco Flashlight Sales/Clear-Com. "Een goed intercomsysteem moet betrouwbaar zijn, een zeer lage latency hebben en blijven functioneren in zware omstandigheden en luide omgevingen. Met een intercomsysteem als het hart van de communicatie kunnen smartphones, tablets, portofoons, externe telefoons e.d. tot één groot systeem gekoppeld worden, waarbij door de juiste configuratie veel spraakgroepen kunnen worden gerealiseerd. Op deze manier kunnen alle aparte onderdelen hun eigen systeem gebruiken waar ze vertrouwd mee zijn en hiermee onderdeel van het grote geheel vormen."

We kunnen de portofoon niet als verleden tijd beschouwen, aangezien er veel gebruikers zijn die hiermee vertrouwd zijn. Dat vindt ook Nico Lewis van RTS Intercoms: "Absoluut! Voor lange afstand communicatie wordt de porto veelvuldig toegepast. Een en ander is via een RTS OEI2 intelligent te koppelen met onze Dante OMNEO intercom. Voornamelijk OB's maken veel gebruik van deze middelen voor live sport events." Frans van Houten vult aan: "Clear-Com kan meerdere portofoonkanalen en overige systemen moeiteloos volledig integreren in de Eclipse-HX matrix, waardoor iedere verbinding denkbaar is. Uiteraard komen de frequenties onder vuur te liggen en is een goed intercomsysteem technisch het moderne alternatief voor de portofoon." Nico Lewis merkt verder op dat een goede communicatie van groot belang is om mensen snel en effectief met elkaar te laten werken. Vergissingen worden hiermee beperkt en duidelijkheid over wie wat en hoe doet is gegarandeerd.

Wilbert Kooij (Riedel Communications) sluit zich bij het bovengenoemde aan, maar stelt wel dat de oplossingen die Riedel - en in het verlengde daarvan Audio Electronics Mattijssen (AEM) - biedt vooral slim zijn. "Onze Artist Intercom Matrix kan op intelligente wijze op een Tetra systeem (digitale portofonie) aangesloten worden. Een dispatcher kan dan op alle kanalen en gespreksgroepen ingrijpen en nog belangrijker, bij calamiteiten met één druk knop iedereen informeren. Tachtig procent van de evenementen die wij faciliteren wordt op deze manier ingericht. De gebruiker en het gemak van communiceren staan centraal, daarnaast kan de datalijn in Tetra ook voor andere toepassingen gebruikt worden. Denk aan cashless betalen op een remote locatie of andere integratie in een portofoon."

"Omdat elke productie vraagt om een andere invulling met diverse beschikbare producten, met ieder hun eigen prijskaartje en voor- en nadelen, is een 'Productie Communicatie Specialist', die alleen hiermee bezig is, tegenwoordig standaard aanwezig bij dergelijke producties", zegt Roland Mattijsen van AEM. "Wij wegen per productie zorgvuldig de eisen, wensen en mogelijkheden af en combineren dan op maat een optimaal functionerende oplossing tegen de laagste kosten." De digitale techniek schrijdt voort en is complementair aan de vraag uit de markt. Matrix Intercomsystemen integreren naadloos van VoIP, SIP, PABX en mobiele HF radio (conventioneel en TETRA). Dit in een distributed masterless systeemarchitectuur als Artist van Riedel. Gemakkelijk en intuïtief op maat te programmeren en relatief lage kosten voor de bedrading en installatie. Het gaat steeds meer om network based intercomsystemen met AES67 of AVB als geaccepteerde standaarden met een open architectuur en vaak ook geïntegreerde Partyline-poorten. N.B.: Onder Partyline verstaat men dat meerdere personen (meer dan twee, zoals bij point-2-point het geval is) met elkaar kunnen communiceren.

Van een grijs verleden tot heden verloopt het contact op de film-, event- of showset via portofoons en nog steeds is de porto op de set aanwezig. Daarbij is het wel te hopen dat niet iedereen door elkaar roept, het geluid niet te veel stoort en de frequenties niet conflicteren. En waar laat je de portofoon zelf? Met oortjes en/of headsets voorkom je deze problemen. Daarnaast bieden ook de losse mobiele telefoon of tablet voor kleine settings een los en vertrouwd alternatief. Beter is het om deze zoals gezegd in intercomsystemen en spraakgroepen te integreren. Op een productiekantoor, zowel op locatie als willekeurig waar op de wereld, kun je uiteraard met een computer of tablet uitstekend deelnemen in het intercomsysteem. Clear-Com heeft zelfs een app waardoor je mobiele telefoon of tablet een heus beltpack wordt. Remote mic-kill is heel handig. Ga echter indien mogelijk altijd voor breedbandkwaliteit zonder noise of hum. Eric de Bruijn van ASL Intercom BV: "Voor een goede spraakverstaanbaarheid is breedband audio nodig (frequentiebereik tot tenminste 10 kHz). Genoemde alternatieven kunnen dat niet leveren want die zijn 'smalbandig'. In het geval van de portofoon komt daar nog bij dat die semi-duplex is (afwisselend luisteren of spreken) terwijl je meestal full-duplex communicatie (tegelijkertijd spreken en luisteren) wilt hebben. Bij veel omgevingslawaai, bijvoorbeeld bij popconcerten en autoraces, is behalve goede spraakverstaanbaarheid ook hoge geluidsdruk (SPL) nodig. Een professioneel intercomsysteem kan die SPL leveren, de alternatieven kunnen dat niet."

Bijna altijd bestaat een complete communicatie-oplossing uit verschillende soorten, zoals Full-Duplex draadloze posten, listen-only systemen, bedrade posten, communicatiehubs, portofoons, mobiele telefonie en audionetwerkoplossingen, ieder met hun eigen voor- en nadelen. Een portofoon is goedkoop met een behoorlijk groot bereik, maar niet of minder geschikt voor langdurig intensief verkeer vanwege de matige geluidskwaliteit en het 'simplex' principe. Een Full-Duplex is uitermate geschikt voor langdurig en intensief verkeer, maar is duurder en is beperkter in aantallen. Alle smartphone/tablet-achtige oplossingen hebben last van vertragingen en bieden minder garantie op betrouwbaar functioneren, wat het voor sommige toepassingen onacceptabel maakt. Zo heeft elk systeem zijn voor- en nadelen en wordt voor elke productie een combinatie gemaakt van de diverse mogelijkheden.

Bedrade intercomsystemen zijn er van origine in twee smaken: Partyline, waarbij alle posten altijd met zijn allen op die groep zitten, en Matrix systemen, waarbij in basis elke post met elke individuele andere gebruiker of combinatie van andere gebruikers kan praten. Deze laatste vorm is veel flexibeler, maar is vele malen kostbaarder. Er zijn nieuwe ontwikkelingen die trachten de flexibiliteit van Matrix systemen en de veel lagere kosten van Partyline te combineren, wat voor sommige, met name medium-size, producties absoluut een uitbreiding in het palet van mogelijkheden zal betekenen. Tegelijkertijd baseren deze systemen zich doorgaans op AoIP protocollen en (varianten van) standaarden, hetgeen in de praktijk weer nieuwe bezwaren en uitdagingen met zich meebrengt.

Bij draadgebonden is er een enorme variëteit van eenvoudige beltpacks tot uitgebreide beltpacks tot 1- tot 32 kanaals-panelen. Draadloos kun je een beltpack configureren voor gebruik als eenvoudige beltpack tot zeer uitgebreid, waardoor het beltpack in feite een mobiel paneel is. Doordat Clear-Com via een matrix in het digitale domein opereert, is het aantal te kiezen kanalen per beltpack (zowel draadloos als draadgebonden) en paneel enorm groot. Terwijl de draadgebonden beltpacks en panelen maar één kabel behoeven die al deze signalen kan transporteren. RTS biedt verschillende soorten draadloze systemen, zoals een 1- en 2 kanaal UHF systeem en een digitaal WiFi systeem.

De (beste) intercomoplossingen zijn meestal een combinatie van producten, zeker als er ook draadloze onderdelen gewenst zijn, en dat is een snel veranderende materie waar niet iedereen elke dag mee bezig is. Er zijn interessante ontwikkelingen, maar ook onmogelijke combinaties. Vraag er een expert bij, niets is vervelender dan net het verkeerde systeem te hebben gekozen. Een intercomsysteem aanschaffen is geen makkelijke beslissing. De hoofdpunten waar een gebruiker op moet letten zijn:

? De wensen en mogelijkheden. Niet alleen voor nu, maar zeker ook voor de toekomst.

? Hoeveel gebruikers moeten communiceren? Hoeveel vast, hoeveel mobiel? Is mobiel voor binnen of ook voor buiten?

? De duurzaamheid: een nieuw aan te schaffen intercomsysteem moet voor langere tijd meegaan en betrouwbaar blijven werken.

? Voorbereid op de toekomst: met de vele moderne huidige mogelijkheden zijn we er uiteraard nog lang niet, wie weet wat de toekomst gaat brengen? Dan is het goed om te weten dat een intercomsysteem als basis geschikt is voor deze nieuwe technieken.

? De benodigde infrastructuur: het van tevoren in kaart brengen van de infrastructuur met betrekking tot benodigde bekabeling is in vast installaties maar zeker bij mobiele systemen van groot belang om prijstechnisch zo efficiënt mogelijk te kunnen opereren. Bij mobiele systemen is de factor manuren ook zeker een overweging bij het in kaart brengen. Bij draadloos: hoe is de omgeving, constructie van gebouwen, welke banden zijn beschikbaar, zijn er andere wifi spots op locatie? Afstanden die overbrugd dienen te worden! Welke bekabeling is voorhanden? Is er overal LAN of WAN. Hoeveel subnets?

? Bij gebruik in meerdere zalen is één groot systeem flexibeler dan twee aparte systemen en prijstechnisch ook zeker interessanter.

? Wordt het systeem vast geïnstalleerd of betreft het een systeem voor een reizende productie en wat is het budget?

? Wat betreft het budget en de kosten: Een aanschaf van een intercomsysteem kan gezien worden als een investering over vele jaren. Ook kan men er voor kiezen het systeem met de tijd uit te breiden om de kosten te verspreiden.

? Ook de inhuurbaarheid is een belangrijk gegeven, als de directe investering laag gehouden moet worden is dat belangrijk?

? Met wie ga je eventueel verbinden? Staat er een OBV bij het evenement en is er behoefte slim te koppelen, wat kies je dan?

? Maak gebruik van standaarden, AES 3, AES 10 (madi), DANTE en anderszins want dat waarborgt de investering.

Al deze mogelijkheden kunnen onderdeel zijn van het intercomsysteem. Bij een klein intercomsysteem is het toch vaak wenselijk om deze te koppelen aan andere systemen en zo één groot systeem te realiseren. Dit kan point-2-point maar ook via IP worldwide gerealiseerd worden. Een matrix heeft bij complexe systemen het grote voordeel dat er vele routings onafhankelijk van elkaar te maken en te combineren zijn. Matrix switches bieden de mogelijkheid de routing van de signalen van en naar alle intercomposten snel en vanuit een centraal punt te wijzigen Met een Matrix gebaseerd op intercom kan je iedere combinatie van posten tegelijkertijd met elkaar laten praten. Dus A kan alleen met post X, terwijl B met U,V en W aan het praten is. Onder een andere knop heeft A iedereen zitten (alle 25 anderen B-Z) etc. Een snelle en overzichtelijke programmering die ook tijdens showtime realtime is bij te sturen maakt een matrix tot het meest flexibele en krachtige instrument voor een intercomsysteem. Bijvoorbeeld de Clear-Com Freespeak II systemen kunnen volledig worden geïntegreerd in de Clear-Com Eclipse-HX matrix, waardoor de meest flexibele routings kunnen worden gemaakt zonder restricties.

Riedel ziet intercom veel meer als een onderdeel van een complete oplossing voor een evenement. "In alle grote projecten die we doen maken we een koppeling tussen ons MediorNet, (een databackbone gebaseerd op redundant fiber), Artist, Digitale en Analoge Portofonie systemen, waardoor we over één systeem ook CCTV en toegangscontrole kunnen regelen", vertelt Wilbert Kooij. "Stel je voor, een beveiliger geeft een melding aan de dispatcher dat er een calamiteit is, de CCTV camera's zien wat er gebeurt en kunnen hulpdiensten inschakelen, maar door het beheren van de toegangscontrole ook de bezoekers omleiden. Ideaal."

Volgens de leveranciers is alles mogelijk, want niet alleen de gebruiker, maar ook de set is vaak uniek. Headsets zijn er met twee oorschelpen of met één oorschelp. In het laatste geval is het gemakkelijker om ook communicatie met de directe omgeving te hebben. Met een oortje of hoofdtelefoon kan er alleen afgeluisterd worden. Electret microfoons geven meer signaal af dan dynamische microfoons en hebben vaak ook een betere frequentierespons.

Oortjes worden voornamelijk gebruikt bij IFB's/portofoons etc. Headsets zijn beschikbaar in een enkele en dubbele versie. Enkele headsets zijn nodig als het cruciaal is om omgevingsgeluid te ontvangen. Dual headsets worden veel gebruikt door cameramensen of op plaatsen waar veel lawaai is, zoals in stadions of tijdens muziekoptredens.

De kans is niet groot maar evenementen kunnen worden getroffen door brand, massale paniek, natuurrampen, ongelukken, vechtpartijen en zelfs aanslagen. Dan vormt het intercomsysteem een essentieel en fundamenteel onderdeel van het noodplan. Als het scenario wel klaar ligt maar niemand weet wat er aan de hand is, wat er nu moet gebeuren en wie dat waar doet, komt er weinig van de tijdige alarmering, evacuatie en beschermende maatregelen terecht. Ook voorkomt het intercomsysteem boze reacties doordat het publiek onvoldoende werd geïnformeerd. Ook wil het meelevende publiek graag bij ongevallen weten hoe het met de getroffen sporters of performers gaat. Wees beducht op de invloed van de social media die snel voor een onjuiste en/of verontrustende berichtgeving kunnen zorgen met alle gevolgen van dien. Tijdig op tijd wel juist informeren voorkomt in deze veel onnodige ellende.

De meeste intercomsystemen voorzien in een noodprocedure en zijn bestand tegen heftigere omstandigheden. Nico Lewis wijst er bijvoorbeeld op dat de RTS Intercomsystemen zijn ontworpen om 24/7/365 non-blockable te werken. Wat er ook gebeurt op de set. "Zolang de intercom het nog doet kan men communiceren en dus werken en ingrijpen."

"De gebruiker en het gemak van communiceren staan centraal, daarnaast kan de datalijn in Tetra ook voor andere toepassingen gebruikt worden."

"Vraag er een expert bij, niets is vervelender dan net het verkeerde systeem te hebben gekozen."

"Volgens de leveranciers is alles mogelijk, want niet alleen de gebruiker, maar ook de set is vaak uniek."