Hoofdrol voor het water: Het was Zondag in het Zuiden
AV-Entertainment Nr4 2023
» Column John Huijbregts: inspiratie
» Video Rental 001: de allereerste van Nederland
» Dutch Media Week: de toekomst centraal
» Stand van zaken: multiviewers
» Kino Flo MIMIK: 'gamechanger in lighting'
» Gaffer Ray van der Bas: "Magie van de bovenste plank"
» Hoofdrol voor het water: Het was Zondag in het Zuiden
» Helemaal terug: op naar CUE2024!
» Ondernemersadvies Rentman: Hoe zit het met mijn cashflow?
» Matthias Jung (ams OSRAM): "Passie nooit veranderd, de markt wel!"
» PIXILAB Blocks: Rich content ecosysteem voor de dynamic room
» Architectuur als canvas bij Happy Belgium
» Voorstelronde: nieuw op audiogebied
» Op auditie in Italië GTX Line Array System
» Kennismaken met de L2 Series: Onder de indruk bij L-Acoustics
» Amptec connx lanceert Frontpanelshop.com
» Geluid op hoog niveau met DAP
» AREAL op Tomorrowland: Rijker geluid, minder decibellen
» Column Willem Westermann: Hippe Vragen
» Het netwerk van de Zwarte Cross: Onzichtbare hoofdact
» Randstad creëert immersive experience centre met PIXERA
Alle edities
Hoofdrol voor het water: Het was Zondag in het Zuiden
| Dik 200.000 liter aan écht water werd gebruikt om in Openluchttheater De Doolhof in Tegelen de spektakelmusical ‘Het was Zondag in het Zuiden’ te realiseren. Het maakte het water één van de hoofdrolspelers in de voorstelling van het Toneelgroep Maastricht en theater De Maaspoort Venlo. Michiel van der Zijde en zijn zoon Yared (Co-Lumen BV) werden in de arm genomen voor de technische productie van het fraaie geheel. Tekst: Henk Hendrikx Fotografie: Bjorn Frins, Roy Beusker en Annemieke van der Togt In het historische openluchttheater De Doolhof in Tegelen worden iedere vijf jaar de Passiespelen opgevoerd. Gedurende de rest van de tijd zijn er beperkt voorstellingen en evenementen en is het betrekkelijk stil rond het theater. De stilte werd doorbroken toen het Toneelgroep Maastricht in samenwerking met theater De Maaspoort uit Venlo het besluit nam om hier zes weken lang een grootse musical op te gaan voeren. ‘Het was Zondag in het Zuiden’ behandelt de tijd van het hoogwater in de Maas, in 1993 en 1995. Regisseur Servé Hermans, die eerder voor het Toneelgroep Maastricht de voorstelling ‘Dagboek van een Herdershond’ realiseerde, wilde dit jaar aandacht voor deze gebeurtenissen. Dat bleek een goed plan. Niet alleen vanwege het feit dat een maand voor de première al zo’n 30.000 kaarten verkocht waren, maar ook gezien de positieve recensies die inmiddels zijn verschenen. Tijdsdruk We gaan hier niet verder in op de inhoud van het verhaal, maar uiteraard wel op de technische uitdagingen die de ideeën van de regisseur met zich meebrachten voor de ervaren technisch producent Michiel van der Zijde. De grootste uitdaging? Het transporteren van ruim 200.000 liter water tijdens de voorstelling! Maar ook zaken als geluid en licht verdienden natuurlijk alle aandacht. Van der Zijde deed de productie met zijn zoon Yared, die dit jaar zijn bacheloropleiding Design en Technologie afrondde en in de voetsporen van zijn vader treedt. Het is het eerste gezamenlijke project voor het duo. “Het was een klus onder grote tijdsdruk, waarbij de voorbereidingstijd behoorlijk krap was”, vertelt Michiel van der Zijde. “Pas eind maart wisten we zeker wat er nodig was voor de voorstelling. Een voorstelling die gaat spelen in een lastige periode in het jaar, midden in het festivalseizoen. Maar uiteindelijk is het gelukt om alle materialen én het personeel te krijgen.” Decor Regisseur Servé Hermans maakte een schets over een foto van de voor de Passiespelen gebouwde tempelfaçade met daarop drie wanden met geïntegreerde videoschermen en een terp, omsloten met water. Verder zag je een boer met schapen en een bruin café. “Omdat het bestaande tempeldecor geen enkele relatie heeft met de omgeving uit het verhaal, is besloten om videoschermen te integreren in een uit vijf delen bestaande achterwand, die is bespannen met bedrukt doek, bevestigd aan een steiger (17,5 meter hoog) met een totale ballast van 72.000 kilo. “In het begin dacht ik regelmatig dat ik liever een leeg grasveld tot mijn beschikking had gekregen in plaats van een openluchttheater. Op een leeg grasveld staat immers niets in de weg.”
Constructie De constructie moest gebouwd worden op een bestaande kelder en dat werd dus rekenen. “Ruud de Deugd van T&E Support heeft, omdat er geen bestaande gegevens waren, op basis van eigen berekeningen een plan gemaakt, waarin het noodzakelijk was om onder iedere poot van de steiger in de kelder een stempel te plaatsen”, vertelt Van der Zijde. “Dat hebben we eerder ook al toegepast bij de musical Zodiac in de Koepelgevangenis van Breda. DecoWorkx was verantwoordelijk voor de montage van de doeken aan deze constructie. Deze zijn deels demontabel gemaakt, zodat ze bij een windvoorspelling van twintig meter per seconde of meer snel verwijderd kunnen worden. Alhoewel dit zelden voorkomt hebben ze bij de zomerstorm op 5 juli kunnen proefdraaien en bleek dat het terugplaatsen van de doeken in korte tijd realiseerbaar was.” Verder bleek dat de aangebrachte aarding van de lichttorens gewerkt heeft. Na een blikseminslag was namelijk geen enkele armatuur of LED-scherm beschadigd. Daarnaast was het spannend of het ging lukken de steiger achter de wand tijdig op te bouwen. Omdat er slechts twee vaste dagen vrij waren in de agenda van de leverancier moest de opbouw een week eerder starten dan oorspronkelijk gepland was.” Projectie De doeken zijn voorzien van een print van een uitzicht over de oevers van de Maas. Dat werd een extra uitdaging omdat de kleuring van twee van de vijf doeken niet identiek bleek te zijn en deze dus herdrukt moesten worden. “Door snel handelen van Piet Hoevenaars Sign Inudstries en de flexibiliteit van DecoWorkx werden binnen 48 uur nieuwe doeken geleverd en alsnog gemonteerd”, vertelt Van der Zijde. “Naast de drie ROE CB5 LED-schermen wordt op de doeken geprojecteerd met vier Panasonic PT-RZ21K projectoren. Tijdens de voorstelling worden opnamen met draadloze camera’s live geprojecteerd op de diverse schermen. Hierdoor wordt het speelvlak letterlijk verkleind en is de emotie tijdens de voorstelling voelbaar. De cameramensen spelen letterlijk een vaste rol. Daarnaast worden beelden van de ramp getoond die, als een documentaire, volledig synchroon zijn met de gebeurtenissen op het speelvlak. MHB leverde alle videoapparatuur. Arjen Klerkx is verantwoordelijk voor de gemaakte videocontent.”
Invoelbaar Een grote wens van Servé Hermans was het werken met écht water. Al bij de aankondiging van de productie heeft Hermans aangegeven dat hij geen gebruik wilde maken van de technieken om water op schermen te laten zien, maar dat het echt moest zijn. Daarom valt, stroomt en gutst het water letterlijk door het openluchttheater. Gelaagde regen, zodat het publiek amper kan zien waar het vandaan komt. Hermans eerder hierover: “Bij de wateroverlast zijn zes doden gevallen in België en Duitsland, maar niet bij ons. Wel is er veel vee verdronken. Het was ijskoud, ook dieren die maar een beetje in het water stonden overleefden het daarom niet. Dat wilde ik in het verhaal laten terugkeren. Ik wil het verhaal zo invoelbaar mogelijk maken. Er zijn allerlei technieken om de regen en de schapen op een scherm te projecteren, maar ik wil échte schapen en échte regen. Invoelbaarheid op detailniveau; om het publiek op een zomerdag in decembersferen te krijgen staat er een kerststal, lopen de acteurs rond in winterkleren. Aan de techniek de taak om invoelbaarheid met echt water te realiseren.” Het water Samen met Gerard Fernandez (UFX) is Michiel van der Zijde verantwoordelijk voor het feit dat 200.000 liter water door De Doolhof stroomt. Een kunstje dat nog nooit eerder is vertoond. Een decor van vijftig meter breed en zeventien meter hoog op verschillende niveaus, een ontwerp met terrassen op drie niveaus, met in het midden een groot bassin. In eerste instantie was er een dijk ingetekend, maar omdat er direct langs de Maas geen dijken maar uiterwaarden zijn, is dat uit het ontwerp verdwenen. Het volledige vloeroppervlak is bekleed met groene vijverfolie. “Ik denk dat in heel Duitsland geen groene folie meer voorradig is”, lacht Michiel van der Zijde. Het folie door Ellen Windhorst gedecoreerd met zandkleurige vlekken, zorgt dat alles waterdicht is en er dus geen water verloren gaat. Om het water echt te laten stromen heeft Gerard Fernandez samen met Watershow.de uit Duitsland een systeem gerealiseerd waarbij in minder dan twintig minuten het podium overstroomt en het bassin volloopt. Met als hoogtepunt een dijkdoorbraak. Pompen en nozzles “Na afloop wordt het water tijdens het uitpompen gefilterd en volledig hergebruikt. Het is opgeslagen in zes containers met ieder een eigen pomp, die via DMX wordt aangestuurd”, legt Van der Zijde uit. Bij dit soort grote pompen denk je in eerste instantie wellicht aan dieselpompen, maar die zijn door het geluid dat ze produceren niet bruikbaar. Van der Zijde: “Daarom zijn er magneetpompen geplaatst. Ze worden aangedreven door twee permanente magneten, een inwendig en de ander uitwendig, die de aandrijving van de waaier verzorgen, waardoor een fysieke aandrijfas niet nodig is. Naast het geluidsvoordeel is het een voordeel dat het natte deel van de pomp, het deel dat in aanraking komt met het water, hermetisch is afgesloten. Dat resulteert in een lekvrije pomp.” Vanuit zes containers wordt het water aangevoerd naar het bassin en twee containers zorgen voor de watervallen op het bovenste terras. Daarnaast is er de regen: op de voorkant van het dak van de tribune zijn nozzles aangebracht die een regengordijn vormen tijdens de voorstelling. Dit water wordt dagelijks vers ingenomen vanaf de standpijp op de brandweeraansluiting tegenover het theater, wat nodig is ter voorkoming van legionella. Het regengordijn wordt een aantal keer in de voorstelling aangezet om de invoelbaarheid te versterken. Het spelen met het water op het speelvlak door de acteurs versterkt dit gevoel nog meer. Tijdens de voorstelling die wij zagen regende het ook op natuurlijke wijze voortdurend en hierdoor werd het effect nog eens versterkt!
Licht en geluid Het lichtontwerp van Uri Rapaport (mede verantwoordelijk voor decorontwerp) sluit naadloos aan bij de sfeer en effecten. Het licht is geprogrammeerd door Thomas Hendriks- Boers (Tenfeet). Demo Productions is de leverancier van de apparatuur voor licht en geluid (zie specificaties in kadertekst). Gezien de duur van de productie en het feit dat het een buitenlocatie betreft, is gekozen voor IP65 armaturen voor alle lampen die in de directe buitenlucht hangen. “Voor de profielen hebben we gezien onze goede ervaring met Ayrton gekozen voor de Perseo-S van dat merk. Als wash is de keuze gevallen op de CLF Poseidon M. Relatief nieuw, maar hij deed in de test niet onder voor de reeds bekendere washes.” Omdat het openluchttheater in een park ligt dat direct grenst aan een woonwijk en er dus een begrenzing was wat betreft decibellen, werd eerst uitgegaan van het plaatsen van een wand naast de tribune. Dit plan bleek niet haalbaar omdat daarbij een aantal bomen verwijderd zou moeten worden. Om toch binnen alle grenzen te blijven is uiteindelijk gekozen voor het KSL systeem van d&b. D.m.v. arrayprocessing kan heel precies gestuurd worden waar wel of geen geluid moet zijn. Het geluidsontwerp is gemaakt door Ray Elderman. Tot slot Het geheel is een spektakel om u tegen te zeggen. Het is mooi om te zien en te ervaren dat de wens van de regisseur tot in perfectie is uitgevoerd. Daarmee werkt de techniek in deze productie niet alleen ondersteunend, maar speelt het een ware hoofdrol. Het op deze manier toepassen van water in een voorstelling zal dan ook zeer zeker navolging gaan vinden.
|
Aanbevolen
