tv&radio actueel

av-entertainment.nl

Het mobieltje dat video en audio voor interviews, reportages en vlogs opneemt is aan een opmars in broadcastland bezig. Mojo is inmiddels serious business voor omroepen, biedt een behoorlijke AV-kwaliteit in 4K en betreedt de newsroom. In vijf minuten on air voor de razende reporter. Helemaal vanzelf gaat mobiele journalistiek uiteraard niet. 'Pimp your smartphone' en het aanpassen van de newsroom of postproduction zijn vereist.

Tekst Ulco Schuurmans

Zo'n tien jaar geleden werd de camcordercrew bij de kleinere interviews en reportages vervangen door de camjo. Deze camcorderjournalist was een eenpersoons-camerabemanning die alles zelf deed: interview, beeld, geluid en zelfs (een deel van) de eindmontage. Lekker low budget en dikwijls kwalitatief verrassend goed. In die lijn betraden kleine palmtop- en draagbeugelcamera's de broadcastmarkt, later gevolgd door de videofilmende spiegelreflex en systeemcamera's.

De combinatie van de smartphone en social media bracht de journalist en broadcastwereld de video en audio opnemende smartphone en tablet. Mobile journalism, mojo, lag in de wieg. Aanvankelijk gezien als een gimmick met matige kwaliteit van de AV. Dat veranderde geleidelijk en op het gebied van kwaliteit bij de opname zelf, de interne AV-processing en het gebruiksgemak verdrong de betere smartphone de middenklasse palmtopcamcorders en compactcamera's. Bij het geluid de eenvoudiger fieldrecorder. Momenteel is het beeld op UHD- en de audio op Hifi stereoniveau. Er worden zelfs speelfilms met het mobieltje gedraaid. Daarnaast ontstond een complete professionele 'pimpindustie' om de mojo-smartphone te voorzien van wisselobjectieven, externe microfoons, handgrepen, filters, videolicht en andere accessoires.

Mobiele journalistiek drijft op het snel gereed zijn, eenvoudig over het mobiele telefoonnetwerk, online- en on air-netwerken te distribueren, meteen ook geschikt voor social media en immer bij de hand. Kortom altijd in de binnenzak of tas van de journalist of reportagemaker die er direct mee kan opnemen, enigszins mee kan editen en direct online zetten. Handig bij reportages waarbij grotere apparatuur in de weg zit of teveel opsteltijd vraagt, of als onopvallend gewerkt moet worden. Je kan zonder omwegen direct online, in the air of op social media gaan. In principe is een bijpassende AV-app al voldoende. Er zijn natuurlijk ook tegenargumenten. De kwaliteit van het beeld blijft onder de eisen voor grotere serie- en videoproducties. Tevens zijn er problemen met de framerate van vaak 30 fps en in de integratie in de newsroom of bij postproduction. Niettemin bieden steeds meer NLE-pakketten ook ondersteuning voor mojo-formats.

Inmiddels is mojo al flink ingeburgerd bij (freelance) journalisten en omroepen zoals RTL en Omroep Brabant. Een van de sterke punten van mojo is het direct story telling online via de nieuwe media. De journalist kan direct zonder veel rompslomp met apparatuur zijn of haar verhaal online kwijt in de gekozen social media of via het broadcastnetwerk. Een daily Periscope is nu al heel gewoon. Pioniers in dit genre maakten gebruik van de videoblog- streamingfaciliteiten via internet. Met een geschikte app de verbinding tot strand brengen en de opgenomen content doorsturen/uploaden. Dankzij de voortschrijdende techniek kan iedereen nu in vijf minuten live gaan. Correspondenten versloegen inmiddels de Olympische Spelen in Rio, de Brexit in Londen en verkiezingen in de VS. Een complete broadcastset voor mojo heb je al, inclusief de smartphone, voor minder dan ? 600,-. En er is ook al een professionele conventie, de MojoCom, voor.

Mojo wordt momenteel o.a. gebruikt door Fox, BBC, Spiegel Online, RTL, Omroep Brabant en NDR. Nieuw is de door Mobile Viewpoint ontwikkelde maatwerk live streaming app, recentelijk opgeleverd aan de BBC die deze nu massaal inzet voor o.a. het BBC News Facebook kanaal. Ook Omroep Brabant heeft aan Mobile Viewpoint gevraagd een maatwerk app te ontwikkelen met speciale features. Daarnaast maakte 3FM rondom Serious Request gebruik van de app gaan t.b.v. user generated content van allerlei acties in den lande.

De elektronica in de behuizing van de smartphone is al geen probleem meer. Videofilmen op 4K en het registreren van audio op het niveau van de eenvoudiger fieldrecorder zijn zonder meer mogelijk. Alleen vormt dat slechts de helft van het kwaliteitstraject. De optiek, microfoons, manier van vasthouden (rigstatief of handgreep), verlichting, filters en andere aanvullende accessoires maken of breken de vereiste broadcastkwaliteit en ?functionaliteit. Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor de tablet, mininotebook, actioncam en de eerder genoemde videofilmende spiegelreflex of systeemcamera.

Zoals gezegd verkeert de audio in de betere smartphone op het niveau van de budget-fieldrecorder. Bij tablet, notebook en videofilmende fotocamera kan dat aanmerkelijk minder zijn. In een aantal gevallen valt daarbij een aanvullende geluidsrecorder aan te bevelen.

De goede smartphone heeft voor kwalitatief betere audio een externe microfoon nodig. Die zijn er te kust en te keur. Mono of stereo, omnidirectioneel of richtmodel en met verdraaibare en/of kantrelbare microfooncapsules. Insteken op de desbetreffende ingang van het gebruikte type smartphone en de audio is meestal dik voor mekaar. Er is nog onderscheid te maken in microfoons direct op de smartphone bevestigd, op de rig of draadloos (Lavelier). Windkappen, bontjes en regelbare filters voor stoorgeluid of volume zitten op een aantal modellen al standaard. Bekende fabrikanten voor dit type mobiele microfoons zijn RØde, Shure, Olympus, Zoom, IK, Sennheiser, Apogee en Fostex.

De kwaliteit van de ingebouwde optiek kan behoorlijk verschillen. Van een simpel lenzenstelstel tot hoogwaardig spul van Zeiss of Leitz. Meestal gaat het om fixed focus maar er zijn ook enkele smartphones die optisch kunnen zoomen. Elektronisch inzoomen verlaagt zoals bekend de beeldkwaliteit. Bij tablets en mininotebooks kan de kwaliteit van de ingebouwde camera en optiek danig tegenvallen. Voldoet het ingebouwde objectief niet, dan is er een ruime keuze uit voorzetlenzen. Te bevestigen via klemmen, houders en magneetjes. Verkrijgbaar als fixed focus en zoom en van macro en groothoek tot supertelelens. De goedkope eenvoudigere setjes zijn voor mojo en broadcastkwaliteit niet bruikbaar. Een veel betere kwaliteit bieden de speciaal voor het type smartphone ontworpen merkobjectieven van gerenommeerde fabrikanten zoals Zeiss, Rollei, Leitz, Olloclip, Sony, Moment, Photojojo en Instalens. Een alternatief zijn de opzetlenzen met ingebouwde camerafunctie met een eigen beeldsensor die de smartphone voorzien van (semi-)professionele foto- en videomogelijkheden. De smartphone verzorgt dan de viewing en bediening. Bijvoorbeeld de Sony QX10 / 30, Dx0, Olympus Air A01 (Micro Four Thirds op de iPhone) en Kodak.

Het extra videolicht vervult twee functies: het uitlichten van de opname zelf en het zo nodig tevens in het zonnetje zetten van de journalist of interviewer. De voorkeur gaat uit naar LED-verlichting met een eigen voeding. Anders is de accu van de smartphone zo leeg. Let verder op de kleurtemperatuur (ook bicolor), de mogelijkheid tot dimmen, diffusors, flikkervrij en bevestiging op de smartphone zelf, een beugel, statief of rig. Ook de degelijkheid en het functioneren bij spatwater zijn van belang. Een aantal lampen is via het scherm van de smartphone of tablet regelbaar. Goede videolampjes voor mojo-gebruik zijn o.a. verkrijgbaar van BBP Light (Aladdin), Bower, Manfrotto lamp & statiefsysteem, de Lume Cube Kit, Falcon Eyes, Aputure, Menik, Ledgo, Neewer en Godoc.

In de praktijk houdt een smartphone best beroerd vast. Alles behalve stabiel, niet echt comfortabel te bedienen en ook glijdende bewegingen zien er niet uit. Ook is het vaak lastig om daar allerlei accessoires op de monteren. Een simpele handgreep vergroot het gebruikscomfort al aanzienlijk. Een rig of speciale beugelgrip maakt het mogelijk om microfoon, videolampen, afdekkappen, extra viewers en zelfs kleine fieldrecorder op de mojo-set te bevestigen. De hangrepen en rigs worden steeds professioneler. Hoewel aan boord is het effect van elektronische beeldstabilisatie bij de videofilmende smartphone niet geweldig. Een mechanische stabilizer werkt een stuk beter en laat ook vloeiende zwevende 'camerafahrten' toe. Neem o.a. eens een kijkje bij Shoulderpod, Zacuto, de iOgrapher Film Makingcase, Beastgrip Pro (hangreep en objectievenhouder) en DIY.

Je kunt met de tablet of (mini-)notebook met camera en microfoon gewoon mojo-items opnemen. Het werkt wat lastiger bij het vasthouden, maar het lukt best aardig. Comfortabel werkt een vaste opstelling met standaard of statief. Een tweede belangrijke functie van tablets en notebooks vormt het koppelen van videocams en videofilmende fotocamera's aan de online nieuwsomgeving. Opnamen met de camera, overzetten op de tablet of notebook, aldaar bewerken en dan op het nieuwsnetwerk zetten via de telefoonprovider of Internet.

Hoewel de camera's en interne beeldverwerking van smartphones steeds beter worden blijven de professionele camcorders, actioncams en systeem- of reflexcamera's hen veruit de baas. Systeemcamera's zoals de Panasonic GH5 (intern 4:2:4 en 50P en 24P) of de Olympus OMD-EM1 KK2 (UHD cine op 24P en 25P 4K) zetten een 4K-kwaliteit neer die de smartphone niet kan evenaren. Hetzelfde geldt voor de pro-modellen van de draagbeugelcamcorder. De actioncam maakt het mogelijk om handsfree mojo midden in de actie te bedrijven. Desgewenst het commentaar meteen inspreken. Verder bieden zij ook 360 graden en VR-mogelijkheden. Bij vrijwel alle camera's is een extra stap per tablet of notebook nodig om de mojo-content online te zetten en/of verder na te bewerken.

Past mojo in de IP-based newsroom? Technisch gezien geen probleem. In de praktijk blijkt hier echter nogal eens geen rekening mee gehouden te zijn. Men is in zulke gevallen vaak wel enthousiast over mojo, maar wil niet extra investeren in de benodigde faciliteiten. Toch zijn daar allerlei oplossingen voor. De app Burli Portable brengt de complete mojo-newsroom in het veld. Apparatuur van NewTek is van huis uit al voorbereid op het direct naadloos kunnen verwerken van mobile content. De story upload feature met out-que verzorgt de feeds naar de studio.

Helaas nemen veel smartphones en tablets op met dertig beelden per seconde i.p.v. van het Europese 25 fps. Dat geeft vaak niet bij het afspelen op social media. Op tv is het zonder correctie echter geen gezicht. Er ontbreken vijf beelden per seconde en weg is dan de vloeiende opname; het zogenaamde 30 fps-spook. Let er op dat de NLE-software en studiohardware hier rekening mee houden. Apps als FilmicPro, MoviePro, LumiaCamera en VizziWig registreren wel op 25fps. Incidenteel maakt een video-app filmisch opnemen met 24 bps mogelijk.

Aanvankelijk ging het bij het opmaken in het mojo-veld om de eenvoudiger grafische templates. Handig zijn de apps die de story voorstructureren. Geef aan welke clips of beelden er in welke volgorde in moeten. Breng de titels en effecten aan en spreek het commentaar in. De meeste mojo-apps bieden ook basis video- en/of audio-editing.

Een stap verder gaan de compacte NLE-appsuites en de newsroom-apps. Zij maken de mojo-content panklaar op en verzenden deze als feeds naar de centrale newsdesktop-server.

Bezint eer gij begint. Iedereen kan zonder veel ervaring met en kennis van de techniek aan de slag. Doch waak voor 'de mojo wordt de grote klojo'. Bagger ligt voor de hand als de journalistiek en storytelling te wensen over laten! Houd het simpel. Hoe minder technische kopzorg van de mojo of respondenten ter plaatse des te gemakkelijker en natuurlijker de storytelling verloopt. Speciale aandacht voor het probleemloos koppelen aan de netwerken. Houd rekening met de latere integratie van de mojo-content in de workflows newsrooms. Als mojo mainstream gaat, moeten de editors en cameracrews daar ook mee om kunnen gaan.

Zet de smartphone in de flight-modus om ongewenste interrupties door inkomende telefoongesprekken en berichten te voorkomen.

Mojo is een snel opkomende aantrekkelijk en interactief nieuwsmedium. Snel gereed, bereikbaar voor elke reporter, vriendelijk geprijsd en ideaal voor onze man of vrouw midden in de actie. Een waardige opvolger van de camjo. Let wel goed op de juiste degelijke uitrusting of mojo-kit met alle gewenste mogelijkheden.

Mojo op AV Festival 2017

'Mobile Journalism' is het thema van het AV Festival 2017. Over dat festival lees je alles op pagina 20 en 21 in dit magazine.

iBlazr