Cameraman/DOP Olaf Schuur: "Het gaat niet alleen over dat ene mooie plaatje."
In onze serie 'De uitrusting van' vertelt een professional over het vak en het materiaal waarmee hij of zij werkt. De beurt is aan Olaf Schuur, die zich als DOP en cameraman op het moment vooral bezighoudt met documentaires. "Ik verdiep me graag in de inhoud, want zonder inhoud kun je eigenlijk geen goed camerawerk leveren. Dat wordt nog weleens vergeten. Het gaat niet alleen over dat ene mooie plaatje."
AV-Entertainment Nr6 2022
» NOS Trein 24 & 25: Hoezo kwaliteitsproduct?
» Het hoe en waarom van Volumetric Video
» Broadcast content creation 2023
» Voorbeschouwing ISE 2023
» Kabelkeuzes
» Nieuw hoofdstuk in lange relatie: Nog meer Robe voor Doornroosje
» Gekke aanloop, maximaal resultaat: Charlie and the Chocolate Factory
» Luimes AV vertrouwt op CLF Lighting: Betovering in de Orchideeën Hoeve
» Dertig jaar en springlevend: Thunderdome
» Hans Willems (WICREATIONS) volgt CEO Hedwig De Meyer op: Vertrouwd gezicht voor Stageco
» Meer mogelijkheden dankzij: Financiering van AV-materiaal
Lees volledige uitgave online
Alle edities
AV-Entertainment Nr1 2024
AV-Entertainment Nr6 2023
AV-Entertainment Nr5 2023
AV-Entertainment Nr4 2023
AV-Entertainment Nr3 2023
AV-Entertainment Nr2 2023
AV-Entertainment Nr1 2023
AV-Entertainment Nr6 2022
AV-Entertainment Nr5 2022
AV-Entertainment Nr4 2022
AV-Entertainment Nr3 2022
AV-Entertainment Nr2 2022
AV-Entertainment Nr1 2022
AV-Entertainment Nr6 2021
AV-Entertainment Nr5 2021
AV-Entertainment Nr4 2021
AV-Entertainment Nr3 2021
AV-Entertainment Nr2 2021
AV-Entertainment Nr1 2021
AV-Entertainment Nr6 2020
AV-Entertainment Nr5 2020
AV-Entertainment Nr4 2020
AV-Entertainment Nr3 2020
AV-Entertainment Nr2 2020
AV-Entertainment Nr1 2020
AV-Entertainment Nr6 2019
AV-Entertainment Nr5 2019
AV-Entertainment Nr4 2019
AV-Entertainment Nr3 2019
AV-Entertainment Nr2 2019
AV-Entertainment Nr1 2019
AV-Entertainment Nr6 2018
AV-Entertainment Nr5 2018
AV-Entertainment Nr4 2018
AV-Entertainment Nr3 2018
AV-Entertainment Nr2 2018
AV-Entertainment Nr1 2018
AV-Entertainment Nr6 2017
AV-Entertainment Nr5 2017
AV-Entertainment Nr4 2017
AV-Entertainment Nr3 2017
AV-Entertainment Nr2 2017
AV-Entertainment Nr1 2017
AV-Entertainment Nr6 2016
AV-Entertainment Nr5 2016
AV-Entertainment Nr4 2016
AV-Entertainment Nr3 2016
AV-Entertainment Nr2 2016
AV-Entertainment Nr1 2016
AV-Entertainment Nr6 2015
AV-Entertainment Nr5 2015
AV-Entertainment Nr4 2015
AV-Entertainment Nr3 2015
AV-Entertainment Nr2 2015
AV-Entertainment Nr1 2015
AV-Entertainment Nr6 2014
AV-Entertainment Nr5 2014
AV-Entertainment Nr4 2014
AV-Entertainment Nr3 2014
AV-Entertainment Nr2 2014
AV-Entertainment Nr1 2014
AV-Entertainment Nr6 2013
AV-Entertainment Nr5 2013
AV-Entertainment Nr4 2013
AV-Entertainment Nr3 2013
AV-Entertainment Nr2 2013
AV-Entertainment Nr1 2013
AV-Entertainment Nr6 2012
AV-Entertainment Nr5 2012
AV-Entertainment Nr4 2012
AV-Entertainment Nr3 2012
AV-Entertainment Nr2 2012
AV-Entertainment Nr1 2012
AV-Entertainment Nr6 2011
AV-Entertainment Nr5 2011
AV-Entertainment Nr4 2011
AV-Entertainment Nr3 2011
AV-Entertainment Nr2 2011
AV-Entertainment Nr1 2011
AV-Entertainment Nr6 2010
AV-Entertainment Nr5 2010
AV-Entertainment Nr4 2010
AV-Entertainment Nr3 2010
AV-Entertainment Nr2 2010
AV-Entertainment Nr1 2010
AV-Entertainment Nr6 2009
AV-Entertainment Nr5 2009
AV-Entertainment Nr4 2009
AV-Entertainment Nr3 2009
AV-Entertainment Nr2 2009
AV-Entertainment Nr1 2009
AV-Entertainment Nr6 2008
AV-Entertainment Nr5 2008
AV-Entertainment Nr4 2008
AV-Entertainment Nr3 2008
AV-Entertainment Nr2 2008
AV-Entertainment Nr1 2008
AV-Entertainment Nr6 2007
AV-Entertainment Nr5 2007
AV-Entertainment Nr4 2007
AV-Entertainment Nr3 2007
AV-Entertainment Nr2 2007
AV-Entertainment Nr1 2007
AV-Entertainment Nr6 2006
AV-Entertainment Nr5 2006
AV-Entertainment Nr4 2006
AV-Entertainment Nr3 2006
AV-Entertainment Nr2 2006
AV-Entertainment Nr1 2006
AV-Entertainment Nr1 2005
Cameraman/DOP Olaf Schuur: "Het gaat niet alleen over dat ene mooie plaatje."
| In onze serie 'De uitrusting van' vertelt een professional over het vak en het materiaal waarmee hij of zij werkt. De beurt is aan Olaf Schuur, die zich als DOP en cameraman op het moment vooral bezighoudt met documentaires. “Ik verdiep me graag in de inhoud, want zonder inhoud kun je eigenlijk geen goed camerawerk leveren. Dat wordt nog weleens vergeten. Het gaat niet alleen over dat ene mooie plaatje.” Al op de basisschool merkte Olaf Schuur dat filmen zijn belangstelling had. Aangestoken door een vader die vakanties en andere familiegebeurtenissen vastlegde op Super8 film (en later VHS-compact) en getriggerd door de oude Super8-filmspullen die uiteindelijk thuis op zolder lagen. De jonge Schuur snuffelde er graag tussen en pakte zijn kans toen hij in groep 7 zat. “Ik bedacht dat ik de playbackshow tijdens een klassenavond wilde filmen en mocht daarvoor de dure camera van mijn vader gebruiken. Dat werd de allereerste keer dat ik zelf filmde.” Verhalen vertellen Op de middelbare school spaarde Schuur voor een spiegelreflex fotocamera, maar bedacht hij tijdens dat proces dat een Hi8 camera toch leuker zou zijn, omdat je met filmen meer herinneringen kan vastleggen dan met fotografie, zo redeneerde hij. Na een fotografiecursus en een videocursus, waar hij de eerste stappen leerde van de vele manieren waarop je een verhaal kunt vertellen, was het helder: “Ik had een doel gevonden in wat ik wilde zijn en worden. Ik wilde verhalen vertellen. Schrijven en taal waren met mijn dyslexie niet bepaald mijn hobby, maar ik leerde dat het ook met beeld kan.” Na de middelbare school volgde een afwijzing van de Filmacademie, maar op de HKU mocht Schuur de opleiding Audiovisuele Media gaan volgen. “Na mijn diploma ben ik alsnog naar de Filmacademie gegaan. Ik ben waarschijnlijk een van de weinigen die beide opleidingen hebben gedaan.” Theorie en praktijk De opleidingen waren erg verschillend, geeft Schuur aan wanneer hij terugdenkt. “Bij de Filmacademie werd je heel gericht opgeleid tot DOP, bij de HKU was het veel vrijer. Ik studeerde daar af op camera en montage en mede omdat er minder geld was, moest je meer improviseren en zelf doen. Beide studies hebben veel kennis opgeleverd en zou ik zo weer over willen doen. Op de Filmacademie krijg je in het eerste jaar veel theorie, maar als je net start met je studie wil je juist heel veel maken. Pas later, als je de praktijk en de techniek beheerst, heb je heel veel behoefte om te weten waarom je als maker de dingen doet zoals je ze doet. Je wilt dan dingen juist weer op een andere manier doen en dan kan die filmtheorie juist weer een enorme inspiratiebron zijn.” Inhoud Natuurlijk leer je als maker in de praktijk erg veel. “Maar als je, zoals ik, erg houd van zoeken naar een originele kijk op film of tv en over hoe je een verhaal vertelt, dan kan een HBO-opleiding enorm helpen”, geeft Schuur aan. “De techniek wordt steeds toegankelijker, dus de inhoud wordt steeds belangrijker. Tijdens de studie kun je ontdekken waar je inhoudelijk sterk in bent. Wat je uiteindelijk wel heel goed leert in de praktijk zijn verschillende situaties. Je komt op een gegeven moment op dezelfde plekken terecht. Dan weer in een auto draaien of in kleine keukens bijvoorbeeld. Plekken en scènes lijken vaak op elkaar. En dan heb je dus meer ervaring en kennis om uit te putten. Je moet alleen oppassen dat je niet steeds hetzelfde trucje gaat gebruiken.” Maker Olaf Schuur bestempelt zichzelf het liefst als maker. “Maar voor de meeste mensen zal dat verwarrend zijn, dus ben ik cameraman of DOP”, legt bij uit. “Soms kom je op een klus en weet je niet veel van de inhoud. Dat vind ik lastig. Je weet niet hoe het in beeld gebracht moet worden, loopt achter de feiten en maakt kans op verkeerde keuzes.” De inhoud is voor Schuur leidend bij de keuzes die hij maakt. “Dat klinkt misschien logisch, maar wordt toch vaak vergeten”, geeft hij aan. “Daarom vind ik het fijn om in een vroeg stadium mee te denken. Ik zie de cameraman ook als een redactielid en gooi graag ideeën bij regisseurs in de groep. Natuurlijk draai ik als cameraman vooral de producties, maar ik ben er niet vies van om te co-regisseren, zoals bijvoorbeeld bij een 2DOC. Echt heel tof om te doen.” Diversiteit Op het moment draait Schuur vooral documentaires. Zo draaide hij in de afgelopen twee jaar twee lange documentaireseries voor BNNVARA: ‘Dienders’ en ‘Boven Water’. “Dat past mij goed”, vertelt hij zelf. “Ik ben iemand die graag het nieuws en de politiek volgt en kan me goed mengen in een klein gezelschap. Dat wil overigens niet zeggen dat ik andere dingen niet doe. Juist die afwisseling is ook zo interessant in dit vak. Nu draai ik een historische documentaire over de watersnoodramp: ‘De nacht van 53’, voor de EO. Dat is weer iets heel anders. Er komt veel meer licht bij kijken en elk shot is van tevoren bedacht.” Schuur heeft ook veel videoclips gedraaid, maar ook commerciële projecten en televisie. “Ik houd van die diversiteit, maar heb zeker mijn voorkeuren. Uiteindelijk doe ik toch veel documentaires. Lange projecten waar ik mijn tanden in kan zetten en waarbij ik me regelmatig afvraag in welke wereld ik nu weer ben terechtgekomen.” In de wolken Dat vastbijten in een project is meteen ook een van de kenmerkende zaken voor de manier waarop Schuur werkt. “Als ik met een film of serie bezig ben, dan is het niet zo dat ik naar een draaidag kom, ga draaien en aan het eind van de dag weer rustig naar huis ga”, legt hij uit. “Er zit veel meer denkwerk achter en als ik vroegtijdig betrokken ben, dan komen de ideeën vaak op de gekste momenten. Ik loop buiten werktijd dan ook vaak wat met mijn hoofd in de wolken en ben dan wat afwezig. In mijn hoofd stel ik me dan steeds voor hoe iets er op beeld uit zal zien of ik denk aan hoe een scène zal verlopen. Eigenlijk ben ik zo de hele dag aan het pré-visualiseren.” Meedenken Dankzij zijn montage-achtergrond, kan Schuur goed inschatten wat er nodig is om een scène goed te vertellen. “Daarnaast is het voor een documentaire-cameraman ook belangrijk om goed te blijven luisteren. Ik vraag vaak om een afluistersetje van de geluidsman. Zo hoor je elke zucht en elke slik van de hoofdpersoon. Klinkt misschien logisch, maar als je uren aan het draaien bent dan kunnen je gedachten wel eens afdwalen naar andere zaken. Het is volgens mij belangrijk om een radar te hebben voor wat belangrijk is voor de inhoud. Daarom bevraag ik de regisseur over het hoe en waarom van de film of het programma. Zo probeer ik altijd mee te denken en dan niet alleen over het beeld.” Uitproberen Door de jaren heen is Schuur ook handiger geworden in het ‘zelf dingen doen’. “Als ik twijfel of iets gaat werken, dan probeer ik het vooraf vaak uit”, legt hij uit. “Zo sta ik geregeld met een lamp of lens in mijn achtertuin iets uit te proberen. In dit soort dingen zit vaak veel tijd en denkwerk, maar dan geeft het ook echt een kick als het dan uiteindelijk ook lukt.” Verder vindt Schuur het belangrijk om een goede band op te bouwen met de regisseur: “Maar dat gaat vanzelf. Als je een programma of film maakt, dan leer je elkaar namelijk snel genoeg kennen.” Dienders en Boven Water Gevraagd naar bijzondere producties die hij recent gedraaid heeft, gaan de gedachten van Schuur direct naar de docuseries ‘Dienders’ en ‘Boven Water’. Allebei gedraaid voor BNNVARA en onder regie van Veerle Neger en Daniel Aiss. “Met dezelfde club mensen een serie of film draaien is ontzettend inspirerend om te doen. Zo’n serie beslaat vaak een lange periode. Per serie zijn er zo’n honderd draaidagen en dan is er nog de voorbereiding. Je bijt je vast in het onderwerp en bouwt met een klein clubje mensen aan een mooi eindproduct. Voor deze series was er tijd. Dat is fijn en wordt helaas in Hilversum nog wel eens vergeten.” Ook co-regisseerde Schuur in 2019 een 2DOC met de naam ‘Klem aan de Kade’ voor KRO-NCRV. “Dat ging over woonboten in Amsterdam”, vertelt hij. “De woonbootbewoners moesten van de gemeente Ouder-Amstel verdwijnen, terwijl ze er al jaren woonden. Samen met Esther Janmaat heb ik die strijd met de gemeente ruim drie jaar lang gevolgd.” Techniek Per project kijkt Schuur welke techniek hem kan helpen om de klus te klaren. “Er kan ontzettend veel tegenwoordig en met weinig middelen kun je al heel veel doen. Vaak zijn er veel budgettaire beperkingen en dan moet je op zoek naar slimme oplossingen”, vertelt hij. “Tegenwoordig vraag ik vaak in een vroeg stadium aan de productie wat het budget is. Je kan een mooie camera huren, maar misschien wil je liever een mindere camera om geld te kunnen besteden aan twee extra lampen of meer draaidagen. Ik kan op elke camera draaien. Ondanks dat de inhoud het belangrijkst is, kan ik me als een echte nerd onderdompelen in de techniek en ik lees er dan ook veel over.” Zelf heeft hij een Sony FX9, geeft hij verder aan: “Niet dat het nu per se mijn grote liefde is, maar het heeft de meeste mogelijkheden voor zijn prijs. Er zijn mooiere camera’s, maar die kosten een vermogen en een dergelijke lening durf ik niet aan. Ik heb geen zin om te moeten draaien om mijn camera terug te kunnen verdienen. Dan behoud ik liever mijn vrijheid, zodat ik zelf mijn projecten kan kiezen.” Digitalisering Schuur heeft zijn werk door de jaren heen behoorlijk zien veranderen, waarbij de enorme digitalisering nog wel voor de grootste verschillen zorgt. “Filmen is in technisch opzicht zoveel goedkoper geworden”, vertelt hij. “De camera’s zijn ook zoveel mooier geworden, maar we moeten ook niet vergeten hoe makkelijk het monteren op de camera is geworden. Dat klinkt misschien vreemd uit de mond van een cameraman, maar ik heb nog met VHS zitten knippen en plakken. Toen ik mijn eerste Apple computer kreeg en ik honderden schnitts kon maken, ging er een wereld voor me open. Misschien is die editcomputer wel een grotere inhoudelijke revolutie dan de cameratechniek. Desalniettemin is het makkelijker geworden om sneller een mooi beeld te maken qua kleur en lichtgevoeligheid. Dat heeft enorme voordelen. Je kan bijvoorbeeld met minder lampen sneller tot een sfeer komen.” Sudderen Het mooie aan zijn vak vindt Schuur dat je iets maakt wat altijd blijft. Iets wat kijkers een andere blik verschaft op een bepaald onderwerp. “Je bedenkt soms weken van tevoren een bepaalde sfeer of scène die op een bepaalde manier gedraaid moet worden. Als dat uiteindelijk lukt en het valt de kijker op, dan geeft dat een enorme voldoening”, legt hij uit. “Als je genoeg voorbereidingstijd hebt, dan kun je zo’n filmplan laten sudderen. Ik bedoel daarmee dat juist de dagen dat je niet met het project bezig bent, je er toch continu aan denkt. Zo komen vaak de beste ideeën op. Dat kan ook gewoon gebeuren als je ‘s ochtends om zeven uur je haar staat te wassen.” Aankaarten Ook het feit dat je als maker dingen kunt aankaarten geven Schuur veel voldoening. “Ons medium heeft nog steeds veel macht”, weet hij. “Je kunt sociale politieke problemen laten zien en er een eigen kijk op bieden. In de docuserie ‘Boven Water’ bijvoorbeeld. Daar voelde je mee met hardwerkende familiebedrijven, die vaak in ‘gevecht’ zijn met de overheid, banken en andere grote instanties, terwijl ze zelf voor hun eigen werknemers alles doen en laten. De kijker meenemen en een bepaalde blik op de maatschappij geven, maakt dit vak heel mooi.” Ambitie Schuur doet zijn werk met plezier en ook in de nabije toekomst wil hij vooral veel verschillend werk blijven doen. “Maar er is er ook een ambitie om zelf projecten te gaan regisseren, waarbij het dan vooral om documentaires zou gaan. Voorlopig houd ik echter nog veel te erg van de camera. Tot slot zou ik als cameraman graag een langere fictiefilm of serie willen maken. Ik heb al wel kortere fictiefilms gemaakt, maar een lange film zou voor mij een mooie uitdaging zijn.”
|
Aanbevolen
