De theaterzaal van de Academie voor Theater en Dans (onderdeel van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten) heeft afgelopen zomer een flinke upgrade gekregen. De opvallendste innovatie hangt boven het hoofd van de studenten: een plafond vol zelfhijsende trekken met de naam HSL2PLUS ? een tegenhanger van de kettingtakel en bestaande decortrekken, die is bedacht en ontworpen door Hans Slotboom en Harold Derks en voldoet aan alle eisen die in de markt gesteld worden. Een échte innovatie en niet 'het zoveelste voortborduursel op traditionele lieren'.

Met zo'n dertig jaar ervaring in de theaterwereld hebben Hans Slotboom en Harold Derks een karrevracht aan kennis en ervaring op het gebied van theatertechniek in het algemeen en hijs- en bewegingstechniek in het bijzonder. Slotboom begon zijn carrière ooit bij het Werktheater en theatergroep Carrousel en werkte jarenlang voor het Nationale Opera & Ballet. Derks zette zijn eerste theaterstappen in 1991 bij het Muziektheater Amsterdam en specialiseerde zich door de jaren heen (o.a. met HarcoTM) op het gebied van hijsinstallaties en alles wat daarbij komt kijken, zoals onderhoud en inspectie van hijs- en hefinstallaties in podia in Nederland, België en Duitsland.

De twee kennen elkaar al lang en toen Hans Slotboom het plan in zijn hoofd kreeg om een compacte en onderhoudsvrije hijsoplossing te bedenken voor kleinere theaterzalen en studio's, sloot Derks zich graag aan. Slotboom: "Op beurzen zag ik wel eens oplossingen waarvan ik dacht: 'dat moet toch beter en efficiënter kunnen? Met minder hoogteverlies ook? Van daaruit zijn we vervolgens gaan nadenken." Derks vult aan: "Compact, efficiënt en eenvoudig in gebruik?dat moest het gaan worden inderdaad. Het was het begin van een flinke zoektocht naar de juiste aandrijving die voldoet aan alle eisen, maar toen we die hadden, konden we gaan bouwen. Tijdens dat proces bedachten we ook dat er voorzieningen in moeten die de theaters, studio's en shows gebruiken. Dimmergroepen, DMX, Ethernet, HDMI etc."

Allereerst werd een prototype gebouwd voor een zaal in Antwerpen, waar Derks op bezoek was om te kijken naar de installatie die hij daar eerder geplaatst had. "Ik vertelde over de plannen die we hadden en daar waren ze meteen enthousiast over. Ze waren nieuwsgierig, maar we hadden op dat moment nog niks. Toen zij aangaven dat ze het aandurfden, zijn wij gaan bouwen." Hans Slotboom: "We hebben de box wel vijf of zes keer gebouwd. Steeds weer testen, aanpassen, in elkaar, uit elkaar, andere platen, nieuwe keerschijven?. Zo ontdek je in de praktijk steeds meer." Dat bouwen mochten de heren doen bij Aukes Theatertechniek, een partij die ze daarvoor dankbaar zijn. Het resultaat heeft zoals gezegd de naam HSL2PLUS gekregen. Slotboom: "Het is een tegenhanger van de kettingtakel, bestaande decortrekaandrijvingen en studiolieren, weggewerkt in de SQ31 BoxTruss. De installatie voldoet aan alle veiligheidseisen en is ook nog eens als 'groen' aan te merken: het verbruik is maar vier ampère per 250 kilogram hefhijsgewicht. Prijstechnisch is het ook nog eens veertig procent goedkoper dan de bestaande producten van andere leveranciers ? ook niet geheel onbelangrijk." Harold Derks: "Op de markt is verder gewoon niks te koop met deze vorm van flexibiliteit en met zo'n lage inbouwhoogte. Het is de hoogte van de truss zelf, meer niet."

Na Antwerpen volgde dus de theaterzaal van de Academie voor Theater en Dans, waar Harm Lubbers als hoofd van de afdeling Theatertechniek is. "Via Harold hoorde ik een jaar geleden over het systeem. Omdat wij in onze zaal werkten met een vast grid, waarbij je alles dus steeds met een hoogwerker moest inhangen, was ik al langer aan het rondkijken naar een alternatief. Er kwam wat geld vrij op school en mij werd toen gevraagd een technisch plan te maken. Toen vertelde Harold me dat hij bezig was met een zelfhijsende trek." Een korte installatietijd, lage inbouwhoogte, een eenvoudige constructie waardoor je het onderhoud minimaliseert en de relatief lage prijs die je ervoor betaalt. Onderhoud kan na een opleiding door het technisch personeel zelf gedaan worden, zeker interessant voor theaters nu de subsidies en budgetten zijn gedecimeerd.

Daarmee was de aandacht van Lubbers getrokken. Uiteraard wilde hij het systeem wel even met eigen ogen zien werken. "Ik ben daarom in Antwerpen gaan kijken en daar bleken ze heel enthousiast. Ik vond het voor ons ook meteen een goede keuze en daarom zijn we het traject toen gestart. We hebben als opleiding heel goed gekeken naar waar we het geld in wilden steken. We wilden zoveel mogelijk trekken en omdat de kostprijs laag is, hebben we nu ook veel kunnen doen. Door deze oplossing lijkt het nu eindelijk op een écht theater en niet op een geïmproviseerde studioruimte. Er hangt écht wat en daar zijn we heel blij mee. Niet alleen met de hijsinstallatie, maar met de hele renovatie van de zaal. Het is echt een andere ruimte geworden. Het was een soort donker hol, daarom hebben we ook het werklicht flink aangepakt. Al met al is het een behoorlijke upgrade geweest, maar dat was ook wel nodig."

Toen Slotboom en Derks daadwerkelijk gingen bouwen, waren uiteraard ook leveranciers nodig. Eén van die partijen is Interal geworden. "Zij wilden vrij snel meewerken", vertelt Derks. "We gingen vol trots met ons eerste model op bezoek, maar zij maakten ons duidelijk dat we het beter anders konden doen. Toen zijn we op de Boxtruss uitgekomen als basisframe. Het voordeel van de Boxtruss is dat deze compatible is met de internationale truss-afmetingen. Voordeel van Interal is dat zij heel snel leveren. Als wij vandaag zeggen dat we op dinsdag een Boxtruss willen hebben, dan hebben we die. En als we morgen een motorreductor willen hebben, dan is die er binnen 24 uur." Het droeg allemaal bij aan het feit dat klus op de Academie voor Theater en Dans afgelopen zomer in zes weken tijd geklaard is. Slotboom: "Die tijdsdruk was behoorlijk spannend, maar dankzij alle partijen die hebben meegewerkt is het uiteindelijk gelukt. We hebben er echt de juiste partijen bij kunnen halen. Zonder hen was het nooit gelukt. De spullen?.de snelheid?alles klopte ook bij de leveranciers." Harold Derks knikt instemmend: "Bij 247Tailorsteel deden we een bestelling, waarbij ze zeiden dat we het binnen zeven dagen in huis zouden hebben. Zien is dan uiteindelijk geloven, maar vijf dagen later stond er inderdaad een pallet voor de deur. Dat was echt nieuw voor mij en dat is essentieel geweest om de deadline uiteindelijk te halen. Nu moeten we nog wat dagen zien te vinden om de afstellingen beter te maken, aansluitingen te optimaliseren en de besturing helemaal af te ronden, maar het doel was dat op de eerste dag waarop de inrichting van de zaal zou beginnen, gehesen kon worden. Dat is gelukt, hij was die dag gebruiksklaar."

Harm Lubbers beaamt dat: "We werken er nu gewoon volop mee. Op dit moment wordt een voorstelling gemaakt. Ik ben echt blij met en trots op het feit dat we dit hier nu hebben hangen. Het onderscheidt ons ook van andere opleidingen op dit gebied. Onze faciliteiten waren al oké, maar hiermee zijn weer flinke stappen gezet. We lopen echt voorop wat dat betreft en daar zijn we echt wel trots op." Trots is ook het gevoel dat overheerst bij Harold Derks en Hans Slotboom: "Het is ook écht een innovatie op hijsgebied. Er is lang voortgeborduurd op de traditionele lieren, maar dit is echt iets heel anders. Het is een heel andere benadering van het begrip hijsen. Voor ons is dit ook meteen een prachtige introductie voor ons systeem." Het systeem zal de komende tijd nog worden doorontwikkeld. "Het is zo'n eenvoudig systeem, dat het uiteindelijk (zo'n beetje) plug and play moet worden. Waar we naartoe willen is dat er straks distribiteurs zijn die dit verkopen aan de markt. Wij verzorgen de instructie en er is een Installatiehandleiding waarin duidelijk staat hoe je het zo snel en efficiënt mogelijk installeert. Dat is de visie. De bediening is al even eenvoudig. Die gebeurt met een paar eenvoudige knoppen, maar kan straks ook met bijvoorbeeld een tablet gebeuren. Er komen al de nodige aanvragen binnen van geïnteresseerden, maar volgend jaar gaan we hiermee ook naar Prolight + Sound, dat moet het écht gaan worden."